Силла патшалығынан сәнді Сеулге дейін: Кореяның төрт қаласынан фоторепортаж

Корея – ежелгі өркениет пен заманауи инновацияны үйлестіре білген ерекше ел. Бұл мемлекетке жасаған сапар барысында елдің мәдени мұрасын, ұлттық бірегейлігін және бүгінгі қарқынды дамып жатқан заманауи тынысын бір кеңістікте көре алдым. Сапар бағытым Сеул, Андон, Ёндок және Кёнджу қалаларын қамтыды. Әр аймақ өз тарихымен, сәулетімен және рухымен таңғалдырады.

Астананың қарбалас өмірі мен сәулетті ғимараттары Кореяның инновациялық болашағын көрсетсе, Андон мен Ёндоктағы "қоңыр" ауылдар дәстүр мен рухани сабақтастықтың мәнін сезінуге мүмкіндік береді. Ал Кёнджу – бұл елдің жүрегі, ежелгі Силла патшалығының ордасы және қазіргі таңда 2025 жылы өтетін APEC саммитінің қабылдаушы қаласы ретінде халықаралық деңгейдегі мәдени және экономикалық орталыққа айналып отыр. 

Кореяның әрбір қаласы – тарихтың жаңа беті. Кёнджудың алтын тәждері мен ғибадатханалары, Андондағы Хахве ауылының рухани тыныштығы, Ёндоктың жағалауы мен Сеулдің түнгі шамдары – барлығы бірге Кореяның көпқырлы болмысын бейнелейді. Бұл сапар тек жаңа әсер емес, елдің өткенін құрметтеу мен болашаққа деген сенімді қатар ұстау философиясын ұқтырды.

Кёнбоккун сарайы: Сеулдің жүрегіндегі тарихтың тынысы

Кореяға сапарымдағы ең алғашқы аялдамам – Сеулдің қақ ортасында орналасқан Кёнбоккун сарайы болды. Бұл жерді көрген сәттен бастап өзімді тарихтың қойнауына енгендей сезіндім. Құдды бір сәтке уақыт тоқтап, бірнеше ғасыр бұрынғы Чосон дәуіріне оралғандай әсер қалдырды.

Кёнбоккун – Кореяның ең көне әрі ең үлкен патша сарайларының бірі. Ол 1395 жылы, яғни 600 жылдан астам бұрын салынған. "Кёнбоккун" атауы "жарқыраған бақтың сарайы" деген мағынаны білдіреді, ал бұл атау расымен де өз мәнін толық ақтайды: сарай аумағындағы көкшіл шатырлы ғимараттар мен нәзік оюлы қақпалар көздің жауын алады.

Таңғы самалда ханбок киген қыз-жігіттердің сарай ауласында суретке түсіп жүргенін көргенде, заманауи Корея мен дәстүрлі Кореяның табиғи үйлесімін байқайсыз. Әр тастың, әр есіктің, әр қақпаның өз тарихы бардай. Ал сарай алдындағы күзетшілердің дәстүрлі киім киіп, салтанатты күзет ауысымын өткізуі – туристер үшін нағыз мәдени көрініс.

Сарай аумағы өте кең: шамамен 40 гектарды қамтиды. Мұнда патшаның жеке резиденциясы, әкімшілік ғимараттар және тынығу бақтары орналасқан. Көптеген нысан жапон оккупациясы кезінде қиратылғанымен, кейіннен қалпына келтіріліп, бүгінде Кореяның ұлттық мұрасы ретінде ерекше қорғауға алынған.

Оқи отырыңыз: Сеулге саяхат: 2023 жылғы күз бен қыста қонақтарды не күтеді?

Кёнбоккун – жай ғана тарихи ғимарат емес, ол корей халқының рухы мен төзімділігінің символы. Осында жүріп мен Кореяның қалайша дәстүрін сақтай отырып заманауи мемлекетке айналғанын тереңірек түсіндім.

Корея Ұлттық музейі: мыңжылдық мәдениет пен заманауи көрмелер тоғысқан мекен

Кёнбоккун сарайының салтанатты атмосферасынан кейін менің келесі бағытым – Корея Ұлттық музейі болды. Бұл музей – елдің бай тарихын, рухани мәдениетін және халық дәстүрлерін терең танытатын ерекше орын.

Сеулдің Ханган өзенінің жағасында орналасқан мұражайдың сәулеті көз тартады: заманауи әйнек пен дәстүрлі корей архитектурасының элементтері үйлесіп, бір мезетте әрі ұлттық, әрі заманауи рең береді. Музей есігін аттаған сәттен бастап өзіңді ежелгі Кореяның рухымен жүздескендей сезінесің.

Көрмелер залында мыңдаған жәдігер: тас дәуіріндегі құралдардан бастап, Чосон дәуірінің нәзік фарфор бұйымдарына дейін қойылған. Әсіресе, мені ханбок киімдерінің көрмесі ерекше әсерге бөледі. Әр киімнің түсі мен өрнегінде терең мағына бар – мысалы, қызыл түс қуаныш пен салтанатты білдірсе, көк түс тазалық пен даналықтың белгісі.

Оқи отырыңыз: Виена Камарота: Орталық Азия елдеріне саяхат қауіпсіз екенін әлем білгенін қалаймын

Мұражайдың халық дәстүрлеріне арналған бөлімі Кореяның тұрмыс мәдениетіне көз жүгіртуге мүмкіндік береді. Мұнда ұлттық ойындар, аспаптар, үй жиһаздары мен тұрмыстық бұйымдар қойылған. Әр зат – бір дәуірдің куәгері. Экспозицияны аралап жүріп корей халқының қарапайым тұрмыстың өзінен өнер мен үйлесімділік іздейтінін байқадым.

Кореяның дәстүрлері тек музей сөрелерінде ғана емес, халықтың күнделікті өмірінде де сақталған. Мысалы, корейлер әлі күнге дейін ата-аналарға құрмет көрсету дәстүрін берік ұстанады, ал мерекелерде міндетті түрде ұлттық тағамдарын әзірлейді. Ұлттық музей – бұл елдің мәдени жадын сақтап тұрған қасиетті кеңістік. Мұнда әрбір жәдігер Кореяның тарихынан сыр шертеді, ал әрбір келуші өз жүрегінде бұл халықтың рухани байлығына деген құрмет сезімін алып шығады.

Иксондон ауданы: көне дәстүр мен жаңа өмір тынысы

Сеулдің қақ ортасында, биік ғимараттар мен жылдам өмір ырғағының арасында орналасқан Иксондон ауданы – уақыт тоқтап қалғандай әсер қалдыратын ерекше орын. Бұл жерге аяқ басқан сәтте, мегаполистің қарбаласынан алыстап, Кореяның өткен ғасырына енгендей күй кешесіз.

Иксондон – Сеулдегі ең көне аудандардың бірі. Мұнда ХХ ғасырдың басында салынған ханоктар – дәстүрлі корей үйлері әлі күнге дейін сақталған. Бұрын қарапайым тұрғындар мекендеген бұл үйлер бүгінде нағыз мәдени және туристік орталыққа айналған. Ханоктардың сыртқы келбеті сол күйі сақталса да, ішіне кірсең – заманауи кофехана, сәнді бутик пен шағын өнер галереяларын көресің.

Көшелер тар әрі иірім-иірім, әр бұрылыстан жаңа дүние ашылады: бір жерде дәстүрлі шай ішуге арналған тыныш орын, екінші бұрышта корей десерттерімен танымал кішкентай дәмхана, ал келесі тұста – жергілікті шебердің қолөнер дүкені. Әр ғимарат өз тарихын сақтап, сонымен бірге жаңа өмірге бейімделіп тұрғандай.

Оқи отырыңыз: Оңтүстік Кореяға саяхатыңызды жеңілдететін 12 қосымша

Кеш түскенде Иксондон ерекше сұлулыққа енеді. Ханоктардың ағаш терезелерінен жылы жарық төгіліп, көше бойы тыныш әрі жайлы атмосфераға толады. Мұнда адамдар асықпай жүреді, әрбірі қолындағы кофесін ұрттап, өмірдің жайлы сәттерін бағалай білетіндей.

Мен үшін Иксондон – Кореяның жаны мен рухы тоғысқан мекен. Бұл көше корей халқының басты қасиетін – дәстүрді сақтай отырып, жаңашылдыққа ұмтылу қабілетін айқын көрсетеді. Иксондонды аралаған сайын Кореяның тарихы мен қазіргі заман арасындағы нәзік тепе-теңдікті сезінесің.

Мёндон: Сеулдің жүрегіндегі жарық пен өмірге толы сауда көшесі

Сапарымның ең қарбалас әрі әсерлі аялдамаларының бірі – Мёндон сауда көшесі болды. Бұл жерді Сеулдің "энергия орталығы" десе де болады. Таңнан кешке дейін үзілмейтін қозғалыс, жарқыраған шамдар, түрлі тілде сөйлесіп жатқан адамдар, көше тағамының иісі мен музыка – бәрі бірігіп, Мёндонға өзіне ғана тән ерекше атмосфера сыйлайды.

Мёндон – Кореяның ең танымал сауда және ойын-сауық аудандарының бірі. Мұнда әлемдік брендтердің дүкендері мен корей сән индустриясының бутик-алаңдары қатар орналасқан. Көшенің әр бұрышынан K-beauty мәдениетінің ықпалын сезесің: косметикалық брендтер, тері күтіміне арналған өнімдер мен парфюмерия дүкендері жүздеп саналады.

Көшенің тағы бір ерекше көрінісі – көше тағамдары. Мёндонды аралағанда көз алдыңнан ттокпокки (күріштен жасалған ащы тағам – ред. түсіндірмесі), ходдок (бал құйылған құймақ – ред. түсіндірмесі), одэн (балық сорпасы – ред. түсіндірмесі), тіпті жарты метрлік корн-догтар тізіліп өтеді. Иісі мұрын жарады, ал дәмін татқан адам Кореяның гастрономиялық мәдениетін бірден сезінеді.

Мёндон тек сауда мен тағам ғана емес, ол – заманауи Кореяның жаны. Мұнда жастар сән мен трендтің соңында жүрсе, туристер кәдесый іздеп, жергілікті мәдениетпен танысады. Кешкісін көшенің жарығы мың құбылып, музыка мен күлкі араласқан ерекше көңіл-күй орнайды.

Бұл жер Кореяның серпінді рухын дәл көрсетеді: тынымсыз еңбек, үздіксіз даму және өмірге деген ерекше құштарлық. Мёндон көшесінде жүргенде мен Кореяның қазіргі келбетін – дәстүр мен заманауилықтың үйлесімін, еңбек пен өмірге деген сүйіспеншілігін анық сезіндім.

Хахве ауылы: Корея рухы мен дәстүрі сақталған тірі мұражай

Кореяның тынысы мен тарихын шын сезінгің келсе, Сеулдің қарбаласынан алыстап, елдің шығысына қарай бет алуың керек. Мен үшін ондай ерекше сапар Андон қаласындағы Хахве дәстүрлі ауылына барудан басталды. Бұл ауыл – тек тарихи мекен емес, ол Кореяның жаны мен болмысын сақтап тұрған тірі шежіре іспетті.

Хахве – ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген дәстүрлі ауыл. Оның 500 жылдан астам тарихы бар, Чосон әулеті кезеңінен бері өз қалпын сақтап келеді. Ауылдың атауы "өзеннің иіріміндегі ауыл" деген мағына береді, себебі Хахве айнала ағып жатқан Нактон өзенінің табиғи шеңберінде орналасқан. Бұл табиғи қоршау ауылға ерекше үйлесім мен тыныштық береді.

Ауыл көшелерімен жүріп келе жатқанда, сабан төбелі ханок үйлерін, балшықпен сыланған дуалдарды және ағаш қақпаларды көресің. Әрбір үй – өткен дәуірдің естелігі. Мұнда бұрын Кореяның атақты ғалымдары мен ақсүйектері өмір сүрген, ал олардың ұрпақтары әлі де сол үйлерде тұрып келеді.

Хахве тек сәулет қазынасы емес, рухани мәдениеттің орталығы. Ауыл сахнасында әйгілі Хахве бетперде биі көрсетіледі. Бұл би – сатира мен күлкі арқылы қоғамның кемшіліктерін әжуалайтын дәстүрлі театр өнері. Әр бетперде өз кейіпкерін бейнелейді: ғалым, монах, бай саудагер, немесе аңқау ауыл тұрғыны. Бұл қойылымды тамашалау – ғасырлар бойы өзгермей келе жатқан халықтық өнердің тірі куәсі болу.

Оқи отырыңыз: Сеулде Оңтүстік Корея тоғызқұмалақ федерациясы құрылды

Хахве ауылының табиғаты да ерекше әсем. Таулар мен өзен қоршаған кең далада тыныштық орнаған. Мұнда уақыт баяу ағады, ал әрбір дыбыс – желдің сыбдыры не қоңыраудың сыңғыры – табиғат пен мәдениеттің үйлесімін еске салады. 

Вольджонгё көпірі: түнгі жарыққа бөленген көне сұлулық

Андон сапарымнан кейін Кореяның тарихи қалаларының бірі – Кёнджу бағытына жол тарттым. Бұл қала ежелгі Силла патшалығының астанасы болған, сондықтан әр бұрышы тарих пен мәдениетке толы. Солардың ішінде мені ерекше әсерге бөлеген жер – түнгі жарығымен көз тартқан Вольджонгё көпірі (Woljeonggyo) болды.

Бұл көпір алғаш рет VIII ғасырда, яғни шамамен 1300 жыл бұрын салынған. Аңызға сүйенсек, ол Силла патшалығының астанасын екіге бөліп тұрған Намчхон өзенінің үстінен салынған және ежелгі корей инженериясының керемет үлгісі саналған. Көпір жойылып, ғасырлар бойы жоғалған күйі қалған, тек 2018 жылы тарихи деректерге сүйене отырып толықтай қалпына келтірілген.

Кеш батып, қала шамдары сөнген кезде Волёнгё көпірі нағыз сиқырға айналады. Жарықтанған ағаш қаңқасы өзен суына шағылысып, алтын мен рубин түстес сәулелер шашырайды. Судың бетінде тербелген көпірдің бейнесі уақыт пен кеңістіктің арасын жалғап тұрғандай әсер қалдырады. Көпірдің үстімен жүргенде тарихтың тынысын сезесің. Ағаштан салынған дәстүрлі шатырлар, нәзік өрнектер мен тастардың үйлесімі ежелгі корей мәдениетінің сұлулығын паш етеді. Көпірдің әр бөлшегі Силла шеберлерінің қолтаңбасын сақтап қалғандай.

Жергілікті тұрғындар мен туристер кешкі уақытта осында жиі келеді – кейбірі суретке түсіп, кейбірі өзенге қарап тынышталады. Көпір тек архитектуралық нысан емес, ол Кореяның өткенін қазіргімен жалғап тұрған рухани көпір секілді. Вольджонгё көпірі маған Кореяның мәдениеті мен өмір философиясын тағы бір қырынан көрсетті: бұл елде тарих тек кітаптарда емес, жарыққа бөленген көпірлер мен тыныш өзендерде де өмір сүріп тұр.

Бёльёнри орманы: тыныштық пен табиғаттың тылсым үйлесімі

Кёнджу маңындағы тарихи сапарымды аяқтаған соң, мен жолымды табиғаттың қойнауына – Бёльёнри орманына қарай бұрдым. Бұл жер — Кореяның ең көркем табиғи аймақтарының бірі, әрі ел халқы үшін рухани тыныштық пен шабыт сыйлайтын мекен. Қала у-шуы мен күнделікті қарбаластан кейін мұнда келген сәтте жан тынышталып, уақыттың баяу ағымын сезінесіз.

Бёльёнри орманы – ғасырлар бойы өскен алып зельква (яғни қаратал ағаштары – ред. түсіндірмесі) мен қарағайлардан құралған табиғи ескерткіш. Ағаштардың кейбірінің жасы 400 жылдан асыпты дейді жергілікті тұрғындар. Тамырлары жерге терең сіңіп, бұтақтары аспанмен астасқан бұл орман корей табиғатының тұрақтылығы мен өміршеңдігін бейнелейді.

Таңертең орманды тұман басқанда, айнала жұмбақ көрініске енеді. Ағаштардың арасынан сызылып өткен күн сәулесі мен құстардың сыңғыры табиғаттың нағыз сиқырын сездіреді. Көптеген жергілікті суретші мен фотограф дәл осы орманды "тірі картина" деп атайды – себебі әр мезгілде Бёльёнри өзінің жаңа бояуына еніп тұрады: көктемде нәзік жасыл, күзде алтын түстес, ал қыста ақ жамылған бейбіт мекенге айналады.

Жергілікті халық үшін бұл орманның рухани мәні де зор. Аңыз бойынша, ежелгі Силла патшалығы кезінде мұнда данышпандар мен монахтар медитация жасап, табиғатпен үндесуді үйренген. Сондықтан бүгінде де мұнда тыныштық іздегендер, йога мен табиғат терапиясымен айналысатындар жиі келеді. Мұнда адам өзімен және табиғатпен қайта табысқандай күй кешеді. Кореяның мәдениеті мен өмір салтын түсінгің келсе, алдымен осындай тыныш, бірақ терең мәні бар жерге бару керек екенін мен дәл осы орманда ұқтым.

Квэсири ауылы: заманауи Корея мен ауылдық тыныштықтың тоғысқан мекені

Корея сапарымның ең жылы әрі шынайы бөлігі – Квэсири ауылына жасаған экскурсия болды. Қаланың биік ғимараттары мен жарқыраған көшелерінен кейін бұл ауыл мені өз табиғилығымен, қарапайым өмір ағысымен баурап алды. Мұнда Кореяның ауылдық болмысы мен ұлттық дәстүрлері әлі күнге дейін сақталып келеді.

Квэсири – Андон маңындағы шағын ауылдардың бірі. Ол өзінің таза ауасымен, жасыл алқаптарымен және дәстүрлі ханок үйлерімен танымал. Таңғы уақытта ауыл үстіне қою тұман түсіп, айнала жұмбақ тыныштық орнайды. Сол сәтте өмір бір сәтке баяулап, адам өз ойын жинақтап, жан тыныштығын табатындай күй кешеді.

Ауыл тұрғындары өте қонақжай. Бізді жылы жүзбен қарсы алған әжейлердің бірі үйіне шақырып, дәстүрлі кимчи мен пибимбап дайындаудың сырын бөлісті. Ал ер адамдар егін шаруашылығымен айналысып, күріш пен көкөніс өсірудің табиғи әдістерін сақтап келеді. Мұнда ауыл өмірі – тек еңбек емес, мәдени мұраның жалғасы.

Оқи отырыңыз: Қазақстанға Оңтүстік Кореядан келген туристер саны артты

Экскурсия барысында біз дәстүрлі киім киіп, ауыл айналасын араладық. Әсіресе ағаш дуалдар мен сабан төбелі үйлердің бейнесі фотосуретке түсірген әр сәтті ерекше әсерлі етті. Балалар дәстүрлі ойындар ойнап, ал үлкендер кешке қарай ауыл ортасында жиналып, ән айтып, доңгіршек тартады. Сол көрініс менің есімде Кореяның нағыз рухы ретінде сақталып қалды.

Квэсири ауылы маған Кореяның тек технология мен урбанизмнің емес, жылылық пен адамгершіліктің де елі екенін көрсетті. Бұл жер – өткен мен бүгінді, дәстүр мен заманауилықты әдемі үйлестіріп тұрған ерекше мекен.

Ёндок Хэмачи саябағы: теңіз тынысы мен таң шапағының тоғысқан мекені

Кореяның шығыс жағалауы бұрын соңды сезінбеген әсерге бөледі. Таулар мен теңіз қатар өріліп жатқан бұл өңірдің ең көрікті тұстарының бірі – Ёндок Хэмачи саябағы. Бұл жерді жергілікті халық "Күннің алғаш шығатын мекені" деп атайды. Себебі дәл осы жерден Кореядағы ең әсем күн шығуды көруге болады.

Таңғы сағат бестен бастап саябаққа адамдар жинала бастайды. Теңіз толқындарының сыбдыры, алыстан көрінген көгілдір аспан және шығыстан көтерілген алғашқы алтын сәуле – барлығы бір сәтке уақытты тоқтатып қойғандай әсер қалдырады. Сол сәтте теңіз де, аспан да, адамдар да бір ырғақта тыныстайтындай.

Ёндок Хэмачи тек табиғи көрінісімен ғана емес, өзінің символдық мәнімен де ерекше. Мұнда теңізге қарап тұрған алып балықшы мүсіні бар. Бұл мүсін – теңізге шыққан адамдардың батылдығын, еңбекқорлығын және өмірге деген құрметін бейнелейді. Кешке қарай шамдар жағылып, мүсін мен теңіз толқындары бір-біріне жарық түсіріп, ерекше көрініс тудырады.

Саябақтың айналасы серуендеуге таптырмас орын. Таза ауа, кең жағалау, жағалаудағы шағын кафелер мен теңіз өнімдерін ұсынатын мейрамханалар – бәрі де демалыс пен шабыттың мекені. Көптеген турист мұнда тек суретке түсу үшін емес, жандүниесін тыныштандыру үшін келеді. Күннің шығуын тамашалай отырып Корея халқының табиғатқа деген шексіз сүйіспеншілігін, өмірге деген қарапайым, бірақ мәнді көзқарасын сезіндім. Бұл жерден шыққанда теңіз иісі мен толқын үні жүрегімде қалды – дәл Кореяның өзі сияқты: байсалды, сұлулығы нәзік, ал рухы мықты.

Соккурам мен Пульгукса: Корея рухының мәңгілік символдары

Бұл екі киелі нысан – Корея халқының рухани мәдениетінің, өнері мен философиясының нағыз айғағы. Пульгукса ғибадатханасы Кёнджу қаласының маңында, орман жиегінде орналасқан. VIII ғасырда салынған бұл ғибадатхана буддизмнің қасиетті ордасы ғана емес, Кореяның сәулет өнерінің інжу-маржаны болып саналады. Ғимараттың әрбір бағаны мен баспалдағы терең символдық мәнге ие: ол адамның рухани жолын – жерден нұрға, қарапайымдықтан кемелдікке көтерілуді бейнелейді.

Пульгукса аумағына кірген сәтте тыныштық орнайды. Ағаштардың арасынан естілген желдің сыбдыры мен қоңырау үні бір-бірімен үйлесіп, адамды ерекше рухани күйге бөлейді. Тас көпірлер мен алтын түсті шатырлар көктегі ғибадатхананы елестетеді. Тіпті ауа да өзгеше – жеңіл әрі мөлдір.

Пульгуксадан жоғары өрлеп, шамамен бір шақырымдай жүрген соң, Соккурам үңгіріне жетесің. Бұл үңгірдің іші – Корея мәдениетінің шоқтығы. Мұнда үлкен Будда мүсіні орналасқан. Тастан қашалған мүсіннің жүзіне қараған сайын, уақыт пен кеңістік ұғымы жоғалғандай болады. Оның жүзінен тыныштық, мейірім мен даналық сезіледі. Бұл мүсін тек діннің емес, бүкіл адамзаттың рухани биіктігінің нышаны секілді.

Соккурам үңгірі мен Пульгукса ғибадатханасы екеуі де ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген.

Бұл тек тарихи ескерткіш емес – Корея халқының рухани жан дүниесін, табиғатпен үндестігін және өмірдің мәнін түсінудегі даналығын көрсететін қасиетті орындар.

Сапар маған бір үлкен ой қалдырды: Кореяның күші тек технология мен дамуында емес, ішкі рухының тереңдігінде, ал ол рух дәл осы Соккурам мен Пульгуксаның тыныштығында өмір сүреді.

Бомун көлі: табиғат, тыныштық және заманауи жайлылықтың үйлесімі

Кёнджудағы тарихи және рухани орындарды аралағаннан кейін менің сапарымның кезекті аялдамасы – әйгілі Бомун туристік кешені болды. Бұл жер – табиғат пен заманауи инфрақұрылымның тамаша үйлесімі, Кореяның демалыс мәдениетін айқын көрсететін ерекше аймақ.

Бомун көлі – кешеннің жүрегі. Кешкі уақытта көл беті ай сәулесімен шағылысып, айналасы түрлі түсті жарықтармен безенеді. Суға қарап отырып тыныштық пен үйлесімділіктің не екенін шынайы түсінесің. Көл жағалауындағы жаяу жүргіншілер жолымен серуендеу – Кореяның тыныш, бірақ өмірге толы болмысын сезінудің ең әдемі тәсілі.

Оқи отырыңыз: Қазақстан мен Оңтүстік Корея арасында тікелей әуе рейсі ашылады

Жол бойында алқызыл сакура ағаштары, мөлдір бұлақтар, және шағын кофе дүкендері орналасқан. Туристер мен жергілікті тұрғындар велосипед тебеді, серуендейді немесе жай ғана көл жағасында демалып отырады. Мұнда бәрі де баяу, үйлесімді, асығыстықсыз. Бомун кешенінің ерекшелігі – оның табиғат пен заманауилықты үйлестіре білгенінде. Бір жағында – тыныш көл мен орманды төбелер, ал екінші жағында – сәнді қонақүйлер, мейрамханалар мен мәдени орталықтар. Бұл Кореяның туристік мәдениетке қаншалықты мән беретінін көрсетеді.

Кеш түсе көлдің үстінен нәзік тұман көтеріледі, ал алыстан шамдар жыпылықтайды. Сол сәтте Бомун көлі ертегі әлеміндей көрінеді – тыныш, жұмбақ әрі ерекше жылы. Мен сол сәтте Кореяның мен үшін тек тарихи немесе мәдени бағыттағы сапар емес, жандүниені тыныштандыратын саяхат болғанын түсіндім. Бомундағы бір кешкі серуен – бүкіл сапардың мәнін ашқандай болды: өмірдің шынайы сұлулығы қарапайым сәттерде, табиғат пен адамның үйлесімінде екен.

Кёчхон ауылы: өткен мен бүгін тоғысқан корей болмысының айнасы

Кёнджу қаласының шетінде орналасқан Кёчхон ауылы – Кореяның тарихы мен мәдениетін терең сезінуге мүмкіндік беретін ерекше мекен. Бұл ауыл – заманауи Кореяның жылдам ырғағы мен өткеннің сабырлы тынысы қатар өмір сүріп жатқан орын. Кёчхон – ежелгі Силла патшалығының жүрегі болған аймақтардың бірі. Мұнда әр тас пен әр ағаштың өз тарихы бар. Ауылдың тыныш көшелерімен жүріп келе жатып, корей халқының өткенге деген құрметін, дәстүр мен рухани байлықты сақтауға деген ықыласын айқын байқайсың.

Ауылдың ең көрікті тұсы – өзен жағасындағы дәстүрлі ханок үйлері. Олардың ағаш есіктері мен сабан төбелері табиғатпен әдемі үйлесіп тұр. Кешкі уақытта күн сәулесі үйлердің қоңыр шатырларына түсіп, алтын түсті жарыққа бөлейді. Сол сәтте ауыл тұтастай бейбітшілік пен жылулыққа толы бір үлкен картина секілді көрінеді. Кёчхон тек сәулет қазынасы емес, мәдени өмірдің орталығы. Мұнда дәстүрлі шеберлер керамика, қағаз және жібек бұйымдарын жасауды жалғастырып келеді. Қолөнершілер өз ісін тек кәсіп емес, рухани мұра ретінде көреді. Ал туристер үшін бұл жер – Корея мәдениетінің түп тамырымен танысуға мүмкіндік.

Ауыл маңында тарихи ескерткіштер көп: ежелгі қабірлер, тастан қашалған мүсіндер мен көне пагодалар. Бұл орындар корей халқының даналығы мен өмір философиясын паш етеді.

Кёчхон мен үшін Кореяның жан-дүниесін ашқан ерекше сәт болды. Мұнда технология да, заманауилық та бар, бірақ бәрінен бұрын адамның, дәстүрдің және табиғаттың үйлесімі басым. Бұл ауыл – Кореяның шынайы бейнесі: қарапайым, тыныш әрі рухани терең.

Тэрынвон саябағындағы Чхонмачхон қабірі: ежелгі Силла патшаларының тыныс алған мекені

Кёнджу – Кореяның жүрегі, ал сол жүректің ең құнды бөлігі – Чхонмачхон хан әулеттері қорымы. Бұл жер – Силла патшалығының ұлылығы мен тарихының үнін сақтап қалған қасиетті мекен. Мен бұл жерге таңертең ерте, ауа әлі салқын, ал ағаштар арасынан күн сәулесі енді ғана сығалай бастаған сәтте бардым. Сол сәттің тыныштығы мен ауаның иісі – тарихтың тірі екендігін сездірді.

Чхонмачхон – "Ұлы қабірлер паркі" деген мағына береді. Бұл аумақтың ішінде 20-дан астам патша мен ақсүйек тұлғалардың қорғандары орналасқан. Биік жасыл төбешіктер түріндегі бұл қорғандар алыстан қарағанда табиғи төбелерге ұқсайды, бірақ әрқайсысының астында ғасырлар қойнауында жатқан тарих бар.

Ағаштар арасындағы жолмен жүріп келе жатқанда қорғандар арасынан ерекше бір нысан көзге түседі – ол әйгілі Чхонмачхон (Cheonmachong), яғни "Аспан тұлпарының қабірі". Бұл Силла дәуіріндегі ең әйгілі патшалардың бірі жерленген орын. Атауы қабір ішінен табылған, аспанға шапқан қанатты тұлпардың суреті бейнеленген алтын табақшадан алынған.

Қабірдің ішіне кіруге болады және бұл сәт ерекше әсер қалдырады. Іште ежелгі алтын тәждер, қару-жарақ, әшекей бұйымдар мен тұрмыстық заттар сақталған. Сол жәдігерлерге қарап отырып, Силла дәуіріндегі өркениет деңгейінің қаншалықты жоғары болғанына көзің жетеді. Бұл – тек тарих емес, ұлттың мақтанышы.

Тэрынвон саябағының табиғаты да ерекше көркем. Қорғандар арасындағы кең жолдар мен гүлзарлар тыныш серуендеуге шақырып тұрады. Көктемде мұнда сакура ағаштары гүлдеп, аспанды ақ-қызғылт түске бояйды, ал күзде алтын жапырақтар астында жүріп, тарихпен бетпе-бет келгендей боласың. Мен үшін бұл экскурсия – тек археологиялық орындарға сапар емес, Кореяның рухымен, өткен ұрпақтың даналығы мен ұлылығымен кездесу болды. Тэрынвон мен Чхонмачхон – Кореяның ежелгі өркениетінің үнін жеткізіп тұрған мәңгілік ескерткіштер.

Чхомсонде: Көк пен Жердің тоғысқан тұсы

Кёнджу қаласының орталығында, көне дәуірдің үнін сақтап тұрған ерекше құрылыс бар – ол Чхомсонде обсерваториясы. Бұл тек Кореяның ғана емес, бүкіл Азия құрлығының мақтанышы саналады. Себебі ол – әлемдегі ең көне астрономиялық мұнаралардың бірі. Чхомсонде шамамен VII ғасырда Силла патшайымы Сондоктың билігі кезінде салынған. Мұнараның биіктігі – 9 метр шамасында, ал ол бес жүз жылдан астам уақыт бойы аспанды бақылау үшін пайдаланылған. Көне заманда ғалымдар мен астрономдар осы мұнара арқылы жұлдыздардың қозғалысын, айдың фазаларын зерттеп, егін егу мен табиғи құбылыстарды болжаған.

Оқи отырыңыз: Дәрігер: Оңтүстік Кореямен өндірісті дамыту медицина саласындағы ғылыми инновацияларға жол ашады

Мұнараның сәулеті ерекше – таза гранит тастардан қаланған, ал оның құрылымында терең философия бар. 362 тас қолданылғаны айтылады, бұл – сол кездегі жыл күнтізбесіндегі күндердің санына тең. Мұнараның төменгі бөлігі – Жерді, жоғарғы бөлігі – Аспанды, ал ортасындағы терезе – Адам мен Табиғат арасындағы байланысты бейнелейді. Кешкі уақытта Чхомсонде маңы ерекше сұлу. Күн батып, аспанға алғашқы жұлдыздар шыққанда, мұнараның көлеңкесі шөптің үстіне жұмсақ түскендей, өткен мен бүгінді байланыстырып тұрғандай әсер қалдырады. Ал айналаны қоршаған гүлзарлар мен саябақ бұл орынды нағыз тыныштық мекеніне айналдырады.

Мен осы жерден аспанға қарап тұрып, Силла дәуірінің ғалымдары да дәл осы нүктеден сан мыңдаған жыл бұрын сол жұлдыздарға көз тіккенін ойладым. Сол сәтте уақыт жоғалып, тек адам мен ғарыштың мәңгі байланысы ғана қалғандай еді. Чхомсонде – Корея өркениетінің ақыл-парасатының символы. Ол тек тастан қаланған құрылыс емес, ол – адамзаттың аспанға деген шексіз қызығушылығы мен білімге деген ұмтылысының белгісі.

Кёнджу ұлттық мұражайы: Силла өркениетінің алтын ізі

Кёнджу – ежелгі Силла патшалығының астанасы болған қала. Ал сол дәуірдің бай тарихын, өнерін және рухани мұрасын сақтап тұрған ең қастерлі орын – Кёнджу ұлттық мұражайы. Бұл жер – тарих пен мәдениеттің үнін естуге, көне Кореяның ұлылығын сезінуге болатын ерекше кеңістік. Мұражайға кірген сәттен-ақ, тыныштық пен байсалдылық орнаған атмосфера сені өзіне тартып алады. Мұнда Силла дәуіріне тиесілі мыңдаған жәдігер қойылған – алтын тәждер, зергерлік бұйымдар, қыш құмыралар, қару-жарақ, буддалық мүсіндер және тұрмыстық заттар. Әрбір экспонат – сол заманның өмір сүру салты мен дүниетанымын паш ететін айна іспетті.

Мұражайдың ең көрнекті жәдігерлерінің бірі – Силла патшасының алтын тәжі. Ол нәзік әрі күрделі өрнектермен безендірілген, ал таза алтыннан жасалған бұл тәж Силла өркениетінің шеберлігі мен эстетикалық талғамының биіктігін көрсетеді. Сонымен қатар мұнда әйгілі Чхонмачхон қабірінен табылған бұйымдар да сақталған. Олар арқылы ежелгі ақсүйектердің өмір салты мен наным-сенімдері жайлы көп мағлұмат алуға болады.

Мұражай ауласы да ерекше әсер қалдырады. Кең алаң мен көлеңкелі бақтар арасында ежелгі тас мүсіндер мен буддалық пагодалар орналасқан. Тыныштықта жүргенде, айналадағы табиғат пен тарих біртұтас үйлесімге айналып, уақыт тоқтап қалғандай күй кешесің. Кёнджу ұлттық мұражайы – жай ғана тарихи нысан емес, ол Корея рухының қоймасы. Мұнда өткен мен бүгін, мәдениет пен ғылым, өнер мен философия бір арнада тоғысады. Әрбір келуші бұл жерден тек білім емес, ұлттық мақтаныш пен мәдени тереңдік сезімін бойына сіңіріп шығады.

Донггун сарайы мен Вольджи тоғаны: ай сәулесіне малынған Кёнджудың жүрегі

Кёнджудағы ең ғажайып сәттерімнің бірі – Донггун сарайы мен Вольджи тоғанындағы түнгі серуен болды. Күн батып, аспанда толық ай көтерілген сәтте бұл жер ертегідей әлемге айналады. Су бетінде айдың жарығы күміс толқындарға таралып, көне сарайдың бейнесін айнадай айқын көрсетеді.

Донггун сарайы VII ғасырда, Силла патшалығының гүлдену кезеңінде салынған. Бұл – патша отбасының демалыс орны, мерекелер мен ресми қабылдаулар өтетін сәнді сарай болған. Ал оның жанына қазылған Вольджи тоғаны (бұрынғы атауы Анапжи – ред. түсіндірмесі) табиғат пен сәулеттің үйлесімін тамаша көрсетеді. Ежелгі шеберлер бұл тоғанды ай сәулесі суға түскенде ерекше жарқырайтындай етіп жобалаған деседі.

Оқи отырыңыз: Қазақстанда Оңтүстік Кореяның үш университетінің филиалы ашылады

Түнгі уақытта мұнда жарық шамдар мен ай сәулесі тоғысқанда, аспан мен жер, шындық пен қиял бір сәтке араласып кеткендей әсер қалдырады. Сарқырап аққан судың дыбысы, түнгі желдің сыбдыры және алыстан естілген дәстүрлі корей музыкасының әуені бәрі бірге үйлесіп, жан дүниеңді тыныштыққа бөлейді. Сарайдың бағын аралап жүргенде, әр бұрыштан тарихтың ізі сезіледі. Ежелгі Силла дәуірінің патшалары да дәл осы жерде айға қарап ойланған, халықтың болашағы мен мемлекеттің өркенін армандаған шығар деген ой келеді.

Бүгінде Вольджи тоғаны – Кёнджудың ең романтикалық әрі рухани мекендерінің бірі. Мұнда тек туристер ғана емес, жергілікті тұрғындар да жиі келіп, табиғат пен тарихтың үйлесімін тамашалайды. Су бетінде дірілдеген ай сәулесіне қарап отырып, Кореяның бай рухани мәдениетінің мәңгілігін тағы бір сезінесің.

Донггун мен Вольджи – Кореяның сұлулығын, даналығын және үйлесімге деген ұмтылысын бейнелейтін символ. Түнгі Кёнджуда ай мен сарайдың жарығы қатар жарқырағанда, бұл жер тек көрініс емес, ол – жарық пен тарихтың мәңгілік биі.

Пёльмаданг кітапханасы: оқырман мен өнердің тоғысқан кеңістігі

Сеулдің қақ жүрегіндегі Starfield COEX Mall орталығына кірген сәтте көз алдыма ең әсем көріністердің бірі ашылды – ол әйгілі Пёльмаданг кітапханасы (Starfield Library). Бұл жер – жай ғана кітапхана емес, ол – білім мен шабыттың заманауи ғибадатханасы, рух пен өнердің тынысы сезілетін ерекше кеңістік.

Бірінші әсер – биіктік пен жарық. 13 метрге дейін көтерілген алып кітап сөрелері аспанмен тілдесіп тұрғандай. Олардың бетінде түрлі тілдегі мыңдаған кітап жарқырап тұр. Төбеден түсіп тұрған табиғи жарық залды жылы әрі тыныш атмосфераға бөлейді. Кітаптардың иісі мен кофе хош иісі араласқан ауа – нағыз шабыттың иісі.

Пёльмаданг кітапханасы – әрбір келуші өзін шығармашылықтың ортасында сезінетін орын. Мұнда студенттер оқу үстінде, фотографтар композиция іздеп жүргендей, ал туристер әр бұрыштан тамаша кадр түсіруге тырысады. Бірақ ең ғажабы – осынша адам болғанымен, тыныштық пен үйлесім сақталған. Кітапханадағы кітаптар тек ғылым мен әдебиетке арналмаған. Мұнда өнер, философия, дизайн, мәдениет, тіпті заманауи технология туралы еңбектер де бар. Бұл Корея халқының мәдениет пен білімге деген шексіз құрметін айқын көрсетеді.

Оқи отырыңыз: Қазақстан мен Оңтүстік Корея арасындағы тауар айналымы 6 млрд долларға жетті

Пёльмаданг – нағыз рухани аялдама. Мұнда уақыттың қалай өткенін байқамайсың. Бір сәт кітап парақтап отырып, айналаңа көз тастағанда адамдардың жүзінен шабыт пен тыныштықты көресің. Бұл кітапхана – адам мен білімнің арасындағы көрінбейтін байланыс.

Кешкі уақытта жарық шамдар қосылғанда, кітап сөрелері алтын түспен жарқырап, ғимарат ішін жылы сәулеге бөлейді. Сол сәтте Пёльмаданг тек оқу орны емес, мәдени символға, қазіргі Сеулдің рухани бейнесіне айналады. Пёльмаданг кітапханасы – Кореяның мәдени дамуының, білімге және өнерге деген сүйіспеншілігінің айғағы. Мұнда әр кітап – жаңа әлемнің кілті, ал әр келуші – сол әлемнің саяхатшысы.

Кванчжан базары: Корея дәмі мен дәстүрі тоғысқан қазына

Сеулдің қақ ортасында, ғасырдан астам тарихы бар ерекше орын бар – Кванчжан базары (Gwangjang Market). Бұл жерге кірген сәттен-ақ, Кореяның нағыз дәмі мен рухы сезіледі. Қайда қарасаң да – буы бұрқыраған тағам, саудаласқан дауыстар мен күлімсіреген сатушылар. Кванчжан – тек базар емес, ол корей мәдениетінің тірі сахнасы.

Базар 1905 жылы ашылған және бүгінге дейін елдің ең көне әрі ең ірі дәстүрлі базарларының бірі болып саналады. Мұнда күн сайын мыңдаған адам келіп, ұлттық тағамдардан дәм татып, жергілікті өнімдерді сатып алады. Бұл Корея өмірінің шынайы көрінісі.

Ең алдымен, мұнда келген әр адам міндетті түрде мёнгбэчжон, ттокпокки және әйгілі кимбап дәмін көруі керек. Ал мен үшін ең есте қалған тағам – майда қуырылған, хруст еткен пянджон болды. Оның үстіне ыстық макколи ішсеңіз, нағыз корей халының дастарқанындағы жылулықты сезесің.

Кванчжан базарының ерекше бір бөлігі – жібек пен дәстүрлі киім сататын қатарлар. Мұнда хандбок маталары, қолөнер бұйымдары мен кәдесыйлар сатылады. Әрбір дүңгіршектің иесі өз ісінің шебері, олардың жүзінен мақтаныш пен мейірім байқалады. Базардағы атмосфера – нағыз Кореяның жан дүниесі. Мұнда жас туристер де, қарт тұрғындар да еркін араласып, бірге күліп, бірге дәм татады. Әр бұрыштан естілген "Қош келдіңіз!" деген жылы сөз базарды ерекше достық орынға айналдырады.

Кеш түскенде, шамдар жанып, тағам иісі күшейіп, Кванчжан нағыз өмірге толы әлемге айналады. Бұл жер – Кореяның дәмі мен дәстүрін сезінгісі келетін әр саяхатшы үшін міндетті аялдама. Кванчжан базары – асхана ғана емес, Корея халқының рухы мен меймандостығының көрінісі. Мұнда әр тағам – тарихтың дәмі, ал әр күлкі – мәдениеттің жаны.

N Seoul Tower: Сеулдің аспанын жарықтандырған махаббат пен үміт мұнарасы

Сапарымыздың соңғы нүктесі – Сеулдің ең танымал әрі романтикалық нысаны N Seoul Tower болды. Бұл мұнара – Корея астанасының жүрегінен орын алған символ, ал түнгі Сеулдің мың сан шамы астында ол нағыз ертегі әлемін еске салады.

N Seoul Tower немесе Намсан мұнарасы 236 метр биіктікте, Намсан тауының үстінде орналасқан. Мұнара алғаш рет 1970 жылдары телерадио сигналдарын тарату үшін салынғанымен, бүгінде ол Кореяның ең көрнекті мәдени орталықтарының біріне айналған. Мұнараға көтерілу – өз алдына ерекше саяхат. Төменнен жоғарыға қарай өрлеген сайын қаланың көрінісі кеңейіп, Сеулдің энергиясы мен тынысы сезіледі. Ал шолу алаңына жеткенде – көз алдыңда жарық пен қозғалысқа толы алып мегаполис ашылады. Биік ғимараттар, өзен үстіндегі көпірлер, алыстан жарқыраған Ханган өзені – бәрі үйлесіп, заманауи Сеулдің көркем бейнесін жасайды.

Мұнараның ең танымал тұсы – "Махаббат құлыптары" алаңы. Мұнда мыңдаған ғашық өздерінің сүйіспеншілігін мәңгі есте қалдыру үшін құлып іліп кетеді. Әр құлыпта жазылған хаттар мен есімдер – адамдардың үміті мен армандарының белгісі. Жел баяу соғып, шамдар жыпылықтаған сәтте бұл жер нағыз романтика мен тыныштық мекеніне айналады.

Оқи отырыңыз: Қазақстан жол сапасын арттыру үшін Оңтүстік Кореяның озық тәжірибесін игереді

Кеш түскенде мұнара түрлі түспен жарқырап, Сеулдің үстінен аспанды бояйды. Жарық шоғыры қала өмірінің шексіз қозғалысын, ал мұнараның биіктігі – Кореяның дамуға деген ұмтылысын бейнелейді.

N Seoul Tower – жай ғана көрініс алаңы емес, ол Сеулдің рухын, махаббатын және заманауи болмысын біріктірген символ. Мұнарадан төмен түсіп бара жатып Кореяның басты сиқырын ұқтым: бұл ел – өткенін құрметтеп, болашағын шабытпен құратын мемлекет.

Ай сәулесі мен қала шамдары астында менің Корея сапарым осылай аяқталды. Бірақ, Сеулдің жарығы, оның көшелерінің дыбысы мен адамдардың жылы жүздері – менің жүрегімде ұзақ сақталатыны анық.